14. edycja Festiwalu Singera: Teatralne wisienki na zakończenie lata

Jeśli przegapiliście ostatnie premiery Teatru Żydowskiego - nic straconego! Na przełomie sierpnia i września podczas 14. edycji Festiwalu Warszawa Singera, teatr ten przypomni wszystkie premiery minionego sezonu. Na Festiwalu zagoszczą też inne teatry z Polski i zagranicy ze spektaklami o tematyce żydowskiej. Podczas Festiwalu Singera, jednego dnia będzie można obejrzeć jeden z najgłośniejszych spektakli minionego sezonu, „Malowany Ptak” Mai Kleczewskiej wraz z jego pierwszą częścią, „Dybukiem”! Ponadto niezwykły performance Agaty Dudy-Gracz „Sanatorium pod klepsydrą” według Brunona Schulza, klasyk Singera pt. „Szosza” czy komedia „Wielka Wygrana” na podstawie Alejchema i inne wspaniałe, również premierowe i przedpremierowe, przedstawienia. Trzeba działać szybko, gdyż bilety rozchodzą się w błyskawicznym tempie. Będą też czytania performatywne, wieczory poezji, spotkania literackie i autorskie, a na część z nich wstęp jest wolny.

Pierwszego i drugiego dnia festiwalu gościnnie na deskach Nowego Teatru obejrzymy dwie wybitne sztuki w reżyserii Mai Kleczewskiej i według dramaturgii Łukasza Chotkowskiego, które w zamyśle twórców stanowią dyptyk. „Dybuk” (26 i 27 VIII, g. 15.00; Nowy Teatr, ul. Madalińskiego 10/16) to sztuka oparta na dramacie żydowskim Szymona An-skiego, która w interpretacji Kleczewskiej i Chotkowskiego zyskuje całkiem nowy wymiar. Drugą część dyptyku stanowi spektakl „Malowany Ptak” (26 i 27 VIII, g. 19.00; Nowy Teatr, ul. Madalińskiego 10/16) według głośnej powieści Jerzego Kosińskiego. To historia małego żydowskiego chłopca, szukającego schronienia na polskiej wsi podczas II wojny światowej.

Do świata Brunona Schulza przeniesie widzów performance, będący przeżyciem na granicy jawy i snu, „Sanatorium pod klepsydrą” w reżyserii Agaty Dudy-Gracz (30 VIII, rozpoczęcie o g. 19.00, ale godzina przybycia dowolna, do 20.30; Orkiestra Sinfonia Varsovia, ul. Grochowska 272). Performance był zaplanowany jako pokaz jednorazowy, jednak ze względu na ogromne zainteresowanie i wspaniały odbiór widzów niemal od razu postanowiono o jego wystawieniu podczas najbliższej edycji festiwalu.

Innym wydarzeniem, które w zamyśle miało charakter jednorazowy, ale zostanie zaprezentowane ponownie ze względu na liczne prośby widzów, będzie spotkanie z cyklu Czytelnia pisarzy żydowskich: Mistrzowie czytają – „My, Żydzi polscy” Juliana Tuwima w interpretacji Andrzeja Seweryna z akompaniamentem Mirosława Kuźniaka na skrzypcach (26 VIII, g. 19.00; Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9). W ramach tegoż cyklu usłyszymy też „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza w interpretacji Jerzego Radziwiłowicza z akompaniamentem Dariusza Falany na klarnecie (3 IX; g. 18.00; Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9).

Podczas Festiwalu jednym z gości zagranicznych będzie Teatr Yiddishpiel z Izraela, który przedstawi swoją inscenizację „Me vart’n oyf Godot” [Czekając na Godota] Samuela Becketta w reżyserii Joshuy Sobola i polskim przekładzie Antoniego Libery (26 VIII, g. 20:30; Duża Scena Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138). Będzie to rzadka okazja do obejrzenia głośnej sztuki Becketta, w interpretacji wybitnego izraelskiego reżysera Joshuy Sobola, po raz pierwszy w historii przeniesionej na scenę w trzech językach: jidysz, francuskim i hiszpańskim.

Kolejnym zagranicznym gościem będzie Państwowy Teatr Żydowski z Bukaresztu. W spektaklu „A tourist's guide to Warsaw” Hillela Mitelpunkta (reż. Eugen Gyemant) matka (w tej roli Maia Morgenstern) wraz z synem przyjeżdżają do Warszawy, aby odzyskać budynek, który przed II wojną światową należał do ich rodziny. Ich wspólna podróż ujawnia międzypokoleniowy konflikt i pokazuje, czym był Holokaust dla pokolenia, które go przeżyło, ale i dla młodszych, którzy przeszli przez okrutne doświadczenie dzieciństwa (31 VIII, g. 17.00; Scena Kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138). Spektakle obcojęzyczne wystawiane są z napisami w języku polskim.

Festiwal będzie doskonałą okazją, by nadrobić zaległości i zobaczyć popularne i cieszące się uznaniem publiczności przedstawienia repertuarowe Teatru Żydowskiego, m. in. „Wielką wygraną”, „Szoszę”, „Szabasową dziewczynę”, „Miasteczko Karsylewka”, czy musical „George & Ira Gershwin”.

Dla widzów spragnionych współczesnego, lekkiego, komediowego repertuaru Teatr przygotował „Szabasową dziewczynę” (31 VIII, g. 19.00; Duża Scena Teatru Żydowskiego, Klub Dowództwa Garnizonu w Warszawie, al. Niepodległości 141a) na podstawie sztuki „The convertible girl”, amerykańskiego dramaturga Daniela Simona, o którym jego uczeń,  Woody Allen powiedział: „Tego, co wiem o komedii, nauczyłem się od Daniela”. Autorem przekładu jest  Janusz Tencer, a  reżyserem spektaklu – Marcin Sławiński. „Szabasowa Dziewczyna” to urocza komedia romantyczna o perypetiach dziewczyny, która przechodzi konwersję na judaizm, aby móc poślubić religijnego Żyda.

Propozycją dla melomanów będzie musical „George & Ira Gershwin” w reżyserii Jana Szurmieja (25 VIII, g. 17.30 i 20.30; Scena Kameralna im. Sz. Szurmieja, Teatr Żydowski, ul. Senatorska 35). To nie tylko muzyczna monografia złożona z utworów znakomitego duetu, w którym młodszy z braci był genialnym kompozytorem, a starszy wybitnym autorem tekstów. To przede wszystkim opowiedziana piosenkami niezwykle frapująca historia z życia kobiety i mężczyzny, niepotrafiących odnaleźć się w gąszczu wielkiego miasta. 

Nie zabraknie sztuki na podstawie powieści patrona festiwalu, Izaaka Baszewisa Singera. „Szosza” w reżyserii Karoliny Kirsz (6 IX, g. 19.00; Duża Scena Teatru Żydowskiego, Klub Dowództwa Garnizonu w Warszawie, al. Niepodległości 141a) pobudza do refleksji: czy istnieje niewinność w świecie, który zmierza tanecznym krokiem do katastrofy, gdy istniejący porządek  chwieje się w posadach a wszyscy tylko pragną „zanurzyć się na chwilę w rozkoszy, nim nie znikną na wieki”?

„Miasteczko Kasrylewka” (1 IX, g. 19.00, 2 IX, g. 12.00; Scena Kameralna im. Sz. Szurmieja, Teatr Żydowski, ul. Senatorska 35) to propozycja dla wielbicieli klasyki. Spektakl wyreżyserował Shmuel Atzmon-Wircer – twórca i honorowy dyrektor teatru Yiddishspiel. Sztuka powstała na bazie opowiadań Szolema Alejchema i grana jest w języku jidysz z polskimi napisami.

Z tekstem Szolema Alejchema, ale już w zupełnie innej aranżacji, widzowie będą mogli spotkać się w kolejnej sztuce pt. „Wielka Wygrana” w reżyserii Tomasza Szczepanka (3 IX, g. 16.00; Duża Scena Teatru Żydowskiego, Klub Dowództwa Garnizonu w Warszawie, al. Niepodległości 141a). Tym razem będzie to współczesna, szalenie zabawna i zwariowana komedia muzyczna, o tym, że wygrana w totolotka może otworzyć puszkę Pandory pełną nieszczęść, trudności i utrapień, i że szczęśliwy los na loterii nie rozwiązuje wszystkich kłopotów.

Ponadto przedpremierowo zobaczymy spektakl o polsko-żydowskiej poetce „Ginczanka. Chodźmy stąd” w reżyserii Krzysztofa Popiołka (3 IX, g. 17.30, 5 IX g. 18.30; Scena Kameralna im. Sz. Szurmieja, Teatr Żydowski, ul. Senatorska 35). Premiera spektaklu zaplanowana jest na połowę października.

         Jak co roku, zostaną zaprezentowane przedstawienia polskich scen teatralnych o tematyce żydowskiej. Będzie to, m.in. „Bardzo uważaj na…” – spektakl muzyczny Barbary Dziekan, na podstawie poezji i prozy Gertrudy Stein (28 VIII; g. 18.00; Scena Kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Widzowie Festiwalu Singera jako pierwsi będą mogli usłyszeć spektakl operowy „PSALM” w reżyserii Jerzego Lacha i z muzyką Krzysztofa Kozłowskiego w wykonaniu zespołu Hashtag Ensemble na żywo (31 VIII (premiera) i 1 IX g. 19.00; Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Pl. Defilad 1 (wejście od ul. Marszałkowskiej). Pokaz organizowany jest przez Teatr OPERA MODERN jako impreza towarzysząca, a inspiracją i źródłem tekstów, które zostały wykorzystane w oryginalnym scenariuszu, były dla autora opowiadanie „My, marzyciele” Mbue Imbolo oraz wybrane fragmenty biblijne z Księgi Koheleta, Apokalipsy św. Jana oraz Psalmów 3, 23.

Znajdzie się też coś dla dzieci... i nie tylko. Teatr NN zaprezentuje „Siedem opowieści nie tylko dla dzieci” (2 IX g. 13.00; Scena Kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138). W spektaklu nawiązującym tytułem do znanych nie tylko najmłodszym czytelnikom „Opowiadań dla dzieci” Singera, na scenie obok aktora-opowiadacza występują muzycy.

Na tym nie koniec wrażeń. W bogatym programie znajdzie się jeszcze wiele spotkań o tematyce teatralnej i około teatralnej. Warto zwrócić uwagę również na spotkanie z cyklu Żydowski salon literacki: promocja książki „Bądź moim bogiem” Remigiusza Grzeli. W spotkaniu udział weźmie Danuta Stenka, która przeczyta fragmenty książki, a piosenki Wiery Gran zaśpiewa Monika Chrząstowska (2 IX; g. 17.00; Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9). Jednym z ciekawszych wydarzeń będzie – jidysz performance „Czy drzewa jeszcze szepczą po żydowsku?” według koncepcji i wyboru tekstów Gołdy Tencer, w którym wystąpią aktorzy Teatru Żydowskiego (2 IX; g. 15.00-17.00; Ławeczki Singera – gdzieś pomiędzy placami Piłsudskiego i Żelaznej Bramy a ul. Królewską w Ogrodzie Saskim).

W programie znajdą się także czytania performatywne, jak „Szyc” Hanocha Levina w reżyserii Krzysztofa Rzączyńskiego (29 VIII; g. 17.30; Scena Kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138), czy „Rejwach” Mikołaja Grynberga z opieką artystyczną Gołdy Tencer, z udziałem aktorów Teatru Żydowskiego (29 VIII; g. 20.00; Scena Kameralna im. Sz. Szurmieja, Teatr Żydowski, ul. Senatorska 35), a niezawodnie humor poprawi „Śmiej się Pan” – program muzyczno-kabaretowy aktorów Teatru Żydowskiego (3 IX; g. 13.00; Scena Kameralna Teatru Kwadrat, ul. Marszałkowska 138).

Organizatorzy zapraszają też na cykl spotkań „Przystanek poezja”: „Kelner – papierosa - pół czarnej. Poetki jidysz wobec doświadczenia wielkiego miasta” z akompaniamentem Mirosława Kuźniaka na skrzypcach (29 VIII; g. 18.00; Kieliszki na Próżnej, ul. Próżna 12), „Od młodości do choroby na śmierć” (2 IX; g. 16.30; Restauracja Florentin, ul. Smolna 40) i „Poetycka szafa” (3 IX; g. 14.30; Restauracja Pasadena, Pl. Grzybowski 2) z akompaniamentem Dariusza Falany na klarnecie.

Nie sposób wymienić wszystkie wydarzenia warte uwagi. Każdy zainteresowany może zapoznać się z całością programu na stronie: www.festiwalsingera.pl/program-festiwalu.

MJ/ip