Brak zaangażowania w praktykę wytwarza teoretyczne halucynacje

Wystawa podsumowująca skomplikowane relacje KW ze społecznym realem: od utopijnych marzeń o rewolucji po jej radykalne – i zdroworozsądkowe – odrzucenie. Najważniejsze fragmenty klasycznych przedstawień zespołu zrekonstruowane i ułożone w monumentalną pracę wideo.

kurator: Tomasz Plata

To historia równoległa wobec dziejów polskiej transformacji: w maju 1989 roku w niewielkim podwarszawskim miasteczku powstaje anarchistyczna formacja Komuna Otwock. Pod tą nazwą grupa działa 20 lat, w 2009 roku przeobraża się w Komunę Warszawa. Nazwa sygnalizuje pierwotne zamiary Komuny: w realia młodego polskiego kapitalizmu wprowadzić myślenie wspólnotowe, tworzyć niezależne przestrzenie ekspresji, działać oddolnie, nie dla zysku, ale dla osobistej satysfakcji i społecznej korzyści. W tamtym czasie to prowokacja, słowo „komuna” nie może w latach 90. kojarzyć się pozytywnie. Dzisiaj Komuna prowokuje ponownie. Podsumowując 30 lat swojego istnienia, ogłasza: kapitalizm JEST! W chwili, gdy część inteligenckich elit podejmuje próbę pozytywnej rewaluacji niegdysiejszego komunistycznego projektu, twórcy Komuny nie mają wątpliwości: żyjemy w świecie kapitalizmu, w dającej się przewidzieć przyszłości nic tej sytuacji nie zmieni, lepiej więc z kapitalistami negocjować niż naiwnie wierzyć w antykapitalistyczną rewolucję.

Zarazem ów komunikat nie jest zerwaniem z dziedzictwem Komuny, ale jego wierną kontynuacją. Od samego początku Komuna wierzyła w praktykę. Nie w teoretyczne abstrakcje, ale w konkret społecznej praxis. We wczesnych latach działalności formacji można było doszukiwać się fascynacji podpowiedziami Marksa (szczególnie młodego) oraz jego kontynuatorów. Brały się z tego działania na pograniczu sztuki i społecznego aktywizmu (np. próby prowadzenia alternatywnego domu kultury w podwarszawskiej wsi Ponurzyca). Z czasem Marksa w roli patrona zastąpił amerykański pragmatysta Richard Rorty (to z jego tekstu pochodzi tytuł tej wystawy), wiara w utopię ustąpiła zaś rozsądnej zgodzie z zasadą rzeczywistości. Proces negocjowania z realiami liberalnej demokracji dokumentowały najważniejsze spektakle teatralne Komuny: Design. Gropius, Przyszłość świata, Sierakowski, Paradise Now?, Tocqueville. Życie codzienne po wielkiej rewolucji, Terry Pratchett. Nauki społeczne. Zrekonstruowane fragmenty tych przedstawień złożyły się na nową pracę wideo Komuny, przygotowaną specjalnie na tę ekspozycję.

Ważnym uzupełnieniem wystawy są nowe spektakle reżyserowane przez lidera Komuny Grzegorza Laszuka: opowiadająca o życiu i twórczości Roberta Brylewskiego Złota Skała (premiera w lipcu na Placu Defilad) oraz zainspirowany Pianolą Kurta Vonneguta Loop (premiera w grudniu w siedzibie Komuny Warszawa). Równocześnie z wernisażem wystawy inicjowana jest działalność internetowego Radia Kapitał – jeszcze jeden crash test współrzędnych współczesnego kapitalizmu, sprawdzian, w jakim stopniu w jego warunkach da się praktykować kulturę eksperymentalną.