Eugenika – walka ze zwyrodnieniem rasy

Od 4 kwietnia można oglądać historyczną wystawę multimedialną poświęconą eugenice, zwanej higieną rasy. Po raz pierwszy w Polsce zostały zaprezentowane - dotychczas nigdy nie pokazywane - materiały dotyczące funkcjonowania naukowego rasizmu w II Rzeczpospolitej.

Na wystawie można obejrzeć blisko 200 zdjęć, kilkaset dokumentów archiwalnych, kilkadziesiąt plakatów oraz eksponatów (m.in. oryginalnych przyrządów antropologicznych i kart pomiarowych z badań rasowo-antropologicznych z lat międzywojennych), a także filmów dokumentalnych i fabularnych.

Wydarzeniu towarzyszy międzynarodowa konferencja dotycząca eugeniki w Europie Środkowo-Wschodniej.

Eugenika była formą naukowego rasizmu. Na podstawie biologicznych kryteriów dzieliła życie ludzkie na wartościowe czyli takie, które należy chronić oraz bezwartościowe - można je zniszczyć. Dostarczyła nazistom naukowego uzasadnienia dla ludobójstwa w latach II wojny światowej - eskterminacji ludzi chorych, niepełnosprawnych, Żydów, Cyganów i Słowian. Stała ona u podstaw ideologii hitlerowskiej, której celem było stworzenie czystej rasy germańskiej. Kwestia eugeniki w Polsce była do niedawna tematem tabu, wystawa Eugenika - walka ze zwyrodnieniem rasy przełamuje to milczenie.

„Choć trudno w to uwierzyć stulecie dwóch totalitaryzmów nie doczekało się zbyt głębokich analiz. Koszmarne doświadczenie podlega banalizacji albo zostaje zapomniane. Brak antyciał sprawia, że choroba może powrócić. Wymownym dowodem tego stanu rzeczy jest eugenika, jedno z najbardziej ponurych zjawisk ubiegłego stulecia, zjawisk, które puszczono w niepamięć. Eugenika koszmar, którego dzisiaj nikt nie pamięta" - powiedział Dariusz Karłowicz z Teologii Politycznej.

Ekspozycja prezentowana w BUW została podzielona na 7 części, gdzie każda z nich stanowi zamkniętą całość. Są to:

- Geneza eugeniki: postęp i degeneracja
- Działalność eugeników w latach międzywojennych
- Eugenika i ruch na rzecz kontroli urodzeń
- Eugenika jako nauka
- Eugenika jako polityka. Dążenie do prawnej dyskryminacji ludzi niepełnosprawnych w latach 30. na podstawie wskazań higieny rasowej
- Eugenika nazistowska w latach II wojny światowej
- Po wojnie