Charków! Charków!

Premiera: 22.03.2024, Scena Kameralna

Spektakl muzyczny „Charków, Charków” to prapremierowa realizacja sztuki Serhija Żadana, w przekładzie Adama Pomorskiego. Tekst powstał na zamówienie Teatru Polskiego w Warszawie.

Spektakl w musicalowej formie, opowiada historię inspirowaną losami awangardowego teatru Beresil i jego twórcy – reżysera-reformatora Łesia Kurbasa, który działał w Charkowie w latach 1925-1933. Opowiada dzieje konfliktów pomiędzy miastem i teatrem, dyrektorem teatru i reżyserem, reżyserem i widzami, reżyserem i aktorami… Losy Kurbasa stają się metaforą losów każdego twórcy – a może każdego z nas – „Everymana” walczącego o ideały.

Charków to miasto o bogatej historii i kulturze. Kolebka ukraińskiej awangardy. W latach 20. mieszkali i tworzyli tam wybitni twórcy – nie tylko literaci, ale także malarze, rzeźbiarze, filmowcy – nazwani „Rozstrzelanym odrodzeniem” lub „Rozstrzelanym pokoleniem”. Większość z nich straciła życie podczas stalinowskiej czystki w latach 30., a ich nieprawomyślna, zdaniem sowieckiej władzy, twórczość przez kolejne dekady była wymazana z oficjalnej historii ukraińskiej kultury.

Ołeksandr Zenon Kurbas był ukraińskim aktorem i reżyserem. W 1922 roku założył filozoficzno-polityczny teatr Berezil – poszukujący nowych form wyrazu dla ukraińskiego dramatu. W 1933 roku został aresztowany. Rok później, w fikcyjnym procesie, skazano go na pięć lat łagru za udział w rzekomej ukraińskiej organizacji terrorystycznej. W listopadzie 1937 roku Łeś Kurbas zginął w masowej egzekucji, wraz z kilkudziesięcioma innymi ukraińskimi twórcami i działaczami społecznymi, w lasach Sandarmoch w Karelii. Wraz zbiorowych grobach leżą tam ofiary „wielkiego terroru” z lat 1937–1938. Może ich być nawet 10 000.